Linux Komutları - 2

Komut yönlendirme

> işareti

> işareti bir komutun sonucunu yeni oluşturulacak bir dosyaya yazmaya yarar. Örnek:

ls > dosya.txt

Bu komut aktif dizindeki dosya ve klasörleri yeni oluşturulacak dosya.txt dosyasına yazar. dosya.txt dosyası aktif klasörde oluşturulur. Başka bir örnek:

ls -lh ../Klasör > ../../dosya.txt

Bu komut da geçerlidir.

NOT: Eğer yaratılacak olan dosya isminde dosya varsa üzerine yazılır.

>> işareti

>> işaretinin > işaretinden tek farkı yeni dosya oluşturmaması, komut çıktısını var olan dosyanın sonuna eklemesidir.

2> ve 2>> işaretleri

> ve >> işaretleri normal çıktıyı basarken 2> ve 2>> işaretleri verilen komutun hata çıktısını basar. Örnek:

ls -z 2>dosya.txt   "ls: geçersiz seçenek -- z" hatasını dosya.txt dosyasına içeriği silerek yazar.
ls -z 2>>dosya.txt  "ls: geçersiz seçenek -- z" hatasını dosya.txt dosyasının son satırına ekler.

| (pipe) işareti

| işaretiyle bir komutun çıkışını başka bir komuta argüman olarak verebiliriz. Bu sayede dosya oluşturma işleminden kurtulmuş oluruz. Çünkü | işareti bir komutun sonucunun sanki bir metin dosyasının içeriğiymiş algılanmasını sağlar. Örnek:

ls Klasör | grep dosya

Bu komut "ls Klasör" komutunun çıktısında "dosya" kelimesini arayacak ve bulduğu satırları listeleyecektir. (ls komutunun çıktısındaki her dosya/klasör ismi bir satır olarak algılanır.)

Disk komutları

df

Salt olarak kullanıldığında sabit disk(ler)in ve bölüm(ler)in (partition) toplam boyutlarını, kullanılmış alanlarını, boş alanlarını, yüzde kaçının dolu olduğunu ve nereye bağlı olduğunu verir. Çıktısı şuna benzer bir şeydir:

Dosyasistemi         1K-blok        Dolu Boş       Kull%Bağlanılan yer
/dev/sda5             60743612  16382312  43744180  28% /
tmpfs                   509664       608    509056   1% /dev/shm
/dev/sda1             55505488  11465220  44040268  21% /mnt/sda1

"1K-blok" yazan yer ilgili bölümün (veya sabit diskin) toplam boyutudur. Varsayılan durumda bu değerler KB cinsinden görüntülenir. Ancak istersek ekleyeceğimiz çeşitli seçeneklerle bu birimi değiştirebiliriz. m seçeneği ile sonuçların MB cinsinden olmasını k seçeneği ile de KB cinsinden olmasını sağlarız (varsayılan). Ancak bunlardan en kullanışlısı h'dir. h seçeneği ile sonuçların gösterilebilecek en büyük birimle gösterilmesini sağlarız. Örnek:

df -h

du

Salt olarak kullanıldığında aktif klasörün ve aktif klasörün altındaki tüm klasörlerin (alt klasörler de dahil) isimlerini ve toplam boyutlarını verir. Burada boyuttan kastımız ilgili klasörün içindeki her şeyin boyutudur. Bu durumu kolay anlayabilmeniz için olayı şöyle somutlaştırayım: aktif klasörünüzün alt klasörleri şöyle olsun:

Ana Klasör

• dosya1.mpg

Alt Klasör

• dosya1.mpg
• dosya2.mpg

Alt-Alt klasör

• dosya1.mpg

Buradaki dosya1.mpg dosyasının birden fazla klasörde birer kopyası var. Alt Klasör klasöründe de bir dosya2.mpg dosyası var. dosya1.mpg dosyasının boyutu 10 MB, dosya2.mpg dosyasının ise 20 MB olsun. Biz Ana Klasör klasöründeyken du komutunu verirsek şöyle bir çıktı alırız (du komutunu h seçeneği ile verin ki boyut bilgilerini okumak kolay olsun):

10M     ./Alt Klasör/Alt-Alt klasör
40M     ./Alt Klasör
50M     .

Tahmin edebileceğiniz gibi du komutunun m, k (varsayılan) ve h seçenekleri vardır. Ayrıca istersek du komutuyla belirli bir klaasörün boyutunu da öğrenebiliriz. Ancak bunun için komuta s seçeneğini eklemeliyiz. Örnek:

du -sh ../Klasör

Bu komutla bir üst klasördeki Klasör klasörünün ismini ve boyut bilgisini en okunaklı şekilde alırız. Ancak bu durumda sadece belirttiğimiz klasörün bilgisi verilir. Alt klasörlerin bilgisi verilmez. Örneğin şu komutu verirsek:

du -sh "Ana Klasör"

şöyle bir çıktı alırız: (yukarıdaki klasör ağacımızdaki Ana Klasör klasörü)

50M     Ana Klasör

Bu yöntemle sadece klasör değil, dosya da belirtebiliriz. Örnek:

du -sh *.mpg

Bu komutla aktif klasördeki mpg uzantılı dosyaların boyutlarını bir liste şeklinde alırız.

du -sh *.mpg *.flv

Bu komutla aktif klasördeki mpg ve flv uzantılı dosyaların boyutlarını bir liste şeklinde alırız.

du -sh *.mpg *.flv Klasor

Bu komutla da aktif klasördeki mpg ve flv uzantılı dosyaların ve Klasor klasörünün boyutlarını bir liste halinde alırız.

mount

mount komutu ile herhangi bir aygıtı herhangi bir klasöre bağlayabiliriz. Bu sayede o klasörü açtığımızda o aygıtın içindekilere erişebiliriz. Aslına bakarsanız Ubuntu ve Pardus gibi modern dağıtımlarda bu işlem otomatik olarak gerçekleşir. Örneğin CD-ROM sürücüsüne bir CD taktığınızda CD'yle ne yapmak istediğinizi belirten bir ileti kutusu görüntülenir. Ancak modern dağıtımlarda mount komutunun kullanılması kısıtlanmamıştır. Şimdi CD-ROM sürücünüze bir CD yerleştirin ve şu komutu verin:

mount /dev/cdrom "Yeni Klasör"

Bu komutu verdikten sonra aktif dizininizdeki Yeni Klasör klasörünü açtığınızda taktığınız CD'deki dosya ve klasörleri görebileceksiniz.

umount

umount komutu mount komutunun yaptığının tersini yani "bağlantıyı kesme" işlemini yapar. Bu sayede CD-ROM'a bağlı klasörünüzün gerçek içeriğini tekrar görebilirsiniz. Az önceki bağlantıyı kesmek için şu komutu verin:

umount /dev/cdrom

NOT: mount ve umount komutlarını kullanabilmeniz için root modunda olmalısınız.

NOT: Dosya yöneticinizde mount komutunu vermenize rağmen Yeni Klasör klasöründe CD'nin içeriği gözükmüyorsa, veya umount komutunu vermenize rağmen halen gözüküyorsa birkaç kez F5'e basmanız, dosya yöneticinizi kapatıp açmanız ve/veya biraz beklemeniz gerekebilir.

NOT: Bağlantının yapılabilmesi veya sorunsuz kesilebilmesi için komut isteminde bağlanan klasörün içinde olmamanız tavsiye edilir.